Listy więzienne św. Pawła

    Nazwa ta, od bardzo dawnych czasów obejmuje cztery listy Apostoła Narodów, a mianowicie List do Filipian do Kolosan do Filemona i do Efezjan. Już pobieżna lektura treści tych pism wskazuje, że Paweł pisał je przebywając w okowach. Dzieje Apostolskie i sam autor niejednokrotnie wspominają o niewoli, w której się znalazł. Był więziony w Jerozolimie (patrz Dz 21,33nn), w Cezarei nadmorskiej (Dz 23,31nn) i w Rzymie (Dz 28,11nn). Znamy również czas uwięzienia Pawła w Efezie i Koryncie. Sam Paweł wspomina także o licznych utrapieniach, których doznawał będąc w niewoli (patrz 2 Kor 1,8; 6,5 i 11,23) a także o sukcesach apostolskich, jakim było nawrócenie strażnika więziennego np. w Filippii Dz 16,23-40. Ponieważ zarówno Paweł sam, jak i jego świadkowie, mówi o więzach, które znosił dla Chrystusa nie sposób nie przyjąć bardzo starej tradycji, która te listy łączy z okresem uwięzienia i stamtąd kazała je autorowi wysyłać. O jaki okres niewoli chodzi, trudno powiedzieć, gdyż zdania uczonych są w tym względzie podzielone, gdyż tych okresów niewoli w życiu Apostoła było tak dużo, że każdy list trzeba rozpatrywać osobno. Podana zaś kolejność, najczęściej uwzględnia okres powstawania listów niż czasy uwięzienie św. Pawła.
     List do Filipian
Jak podaje nasz Ksiądz Biskup Diecezjalny Prof. Jan Bernard Szlaga w Dziedzictwie wiary Kościoła Apostolskiego, Pelplin 2000, s. 81 i następne, gdzie Autor omawia bardzo syntetycznie problematykę Listu do Filipin, dostarcza wielu cennych wskazówek o adresach, o mieście i jego historii, oraz zapoznaje nas z głównymi nurtami nauki teologicznej Apostoła prezentowanej w tym liście. Ksiądz Biskup podaje, że Filippi - to znaczące miasto rzymskiej prowincji Macedonii, leżące wzdłuż drogi łączącej Morze Adriatyckie z Egejskim, zbudowane zostało przez Filipa II Macedońskiego w latach 538-537, zaś od 167 roku przeszło pod panowanie rzymskie. Jest tam bardzo wiele cennych informacji, zachęcam do pogłębionej lektury książki, która jest próba całościowego spojrzenia Biblisty na tematykę teologii Nowego Testamentu i jej syntezy.
List, zatem skierowany do mieszkańców tego miasta i pierwszej gminy założonej przez św. Pawła na kontynencie europejskim, wyraża szczególne uczucia, którymi autor darzył adresatów. Należy on wraz z 2 listem do Koryntian do najbardziej „osobistych” pism pawiowych. Tu Paweł cudownie uwolniony z więzienia, nawraca naczelnika tego aresztu, jako obywatel rzymski domaga się przeprosin od włodarzy miasta i wyprowadzenia z więzienia. Posiada w mieście liczną grupę oddanych przyjaciół i tylko w ich przypadku łamie swą surową zasadę, o nie przyjmowaniu żadnych form pomocy materialnej od odbiorców swej ewangelii (Paweł, przez cały czas swej działalności misyjnej, pracą rąk własnych zarabiał na utrzymanie swoje i towarzyszy – był tkaczem namiotów). I tę właśnie okoliczność wykorzystał Apostoł do napisania listu, dziękując w nim za wsparcie, jakie otrzymał od nich przez Epoafrodyta. Paweł będąc więźniem jest też apostołem nawet w cierpieniu, które ma służyć wzrostowi Kościoła. Jak zauważa nasz Ksiądz Biskup: „Jego cierpienie jest budulcem dla wielkiej sprawy Bożej, którą jest wspólnota Kościoła” (s.83). Jest tam również miejsce na chrześcijańską nadzieję i na radość, które stawia ponad doznania przykre i bolesne. I nie ważne czy spotka go śmierć, on dalej pozostanie apostołem, aby mogła wzrastać chwała Pana. Oprócz wątków bardzo osobistych, szczególne miejsce zajmuje, najprawdopodobniej przedpawłowy, hymn o Chrystusie uniżonym i wywyższonym (2,6-011), który uważa się prawie za klasykę starochrześcijańskiej literatury liturgicznej włączonej do nauczania apostolskiego. Nazwanie zaś przez autora Jezusa Chrystusa imieniem Pan, czyli Kyrios ( takim imieniem greckie tłumaczenie Biblii Starego Testamentu tzw. Septuaginta oddała hebrajskie Jahwe), jest najkrótszym starochrześcijańskim wyznaniem wiary w bóstwo Jezusa Chrystusa. Ponad to mówi Paweł jeszcze o Dniu Pańskim, czyli paruzji, o spotkaniu z Chrystusem uwielbionym i konieczności ciągłej gotowości na to spotkanie.